Podsumowanie roku 2002 na polskim rynku komiksowym

To pierwsze tego typu podsumowanie roku w historii WRAK-a i w historii polskiego rynku komiksowego. Stąd nie mogę podać o ile więcej wydano w 2002 roku komiksów, niż w roku 2001. Nie ulega jednak wątpliwości, że było ich więcej. Pojawiło się nowe wydawnictwo - Mandragora (która debiutowała co prawda w grudniu 2001, ale tak naprawdę zaczęła wydawanie od marca 2002) - a kilku obecnych od dłuższego czasu na rynku edytorów zainteresowało się wydawaniem komiksów (Amber, Podsiedlik-Raniowski i S-ka, Zielona Sowa). Ciągle nie milknie pytanie jak długo rynek wytrzyma taki napór wydawców, który stanowi poważny problem dla księgarzy. Trudno bowiem ukryć, że specjalistycznych punktów sprzedaży jest bardzo mało a zwykłe księgarnie częstokroć mają w ofercie niewielki wycinek oferty wydawców.

W roku 2002 wydano w Polsce 269 albumów komiksowych (z czego 2 zagraniczne i 2 polskie były wcześniej w całości opublikowane w prasie a 3 polskie prawie całe) , 11 reedycji albumów (w tym trzeci tom "Szninkla"), 8 albumów zbiorczych (polskich klasyków), 23 zeszyty, 18 reprintów zeszytów, 34 numery magazynów, 82 czasopism dla dzieci, 4 publikacje okołokomiksowe ("Jak powstaje manga"). Daje to w sumie 449 pozycji z wydawnictw oficjalnych i tych niezarejestrowanych.

W ciągu całego roku aktywnych było 23 wydawców oficjalnych oraz 4 edytorów nieformalnych. Egmont Polska dosłownie zmiażdzyła konkurencję, wydając samodzielnie 201 pozycji (z czego 117 to albumy [w tym zbiorcze i reprinty], 5 to magazyn "Świat Komiksu", a 79 to czasopisma dla młodszych czytelników). Przepaść między tym wydawcą a J.P.Fantastiką, która uplasowała się na drugiej pozycji, jest gigantyczna - J.P.F. przedstawił 48 albumów. Mimo długich przerw na trzecim miejscu znalazł się Motopol - Twój Komiks z 33 komiksami. Zaraz za nim jest Amber z 32 albumami a pierwszą piątkę zamyka młoda Mandragora (23). Dzięki swoim 18 zeszytom z reedycjami szóste miejsce okupuje Muza, siódme ex aequo Waneko i Fun Media (16), dziewiąte Podsiedlik, Raniowski i S-ka (12) a dziesiąte Siedmioróg z Niezależną Prasą (7 - ze względów kolekcjonerskich pierwszy "D Lux" i "P Lux" zostały policzone oddzielnie). Dalej jest Graficon (5), Post, Michaś Potrafi oraz Kultura Gniewu (4 - licząc z antologiami o Żbiku), Prószyński i S-ka, Zin Zin Press oraz XXL Grupa Medialna (3), Studio Domino (2). Po jednej pozycji wydały: Zielona Sowa, Kolporpress, Pasażer, Zielony Front, Nikt Nic Nie Wie, Arsal, Bright Minds i Łódzki Dom Kultury.

Żeby móc śledzić polski rynek komiksowy, trzeba obecnie mieć dobrze wypchany portfel. Powyżej wymienione pozycje kosztowały bowiem łącznie 6 388,17 zł. Tu znowu na pierwsze miejsce wysunął się Egmont Polska z sumą 2 426,90 zł. Ze względu na różnice między cenami dyktowanymi przez różnych edytorów, układ dalszych miejsc jest inny, niż w podsumowaniu ilości pozycji. Niewiele zmienia się w pierwszej piątce. Znów druga jest J.P.Fantanstica (696,50 zł), ale za to trzeci jest Amber (677,60 zł), który wydawał komiksy droższe, niż Motopol - Twój Komiks (605,70 zł). Tę piątkę również zamyka Mandragora (513,00 zł), którą jednak sporo dzieli od szóstego Waneko (290,20 zł) i siódmego Podsiedlika-Raniowskiego i S-ki (190,80 zł). Dopiero ósma jest Muza (149,00 zł), a aż za Siedmiorogiem (115,50 zł) znalazła się Fun Media (101,45 zł). Dalej uplasował się Post (79,60 zł), Niezależna Prasa (74,92 zł), Graficon (54,90 zł), Kultura Gniewu (50,00 zł), Prószyński i S-ka (44,70 zł), Zin Zin Press (40,00 zł), Michaś Potrafi (37,70 zł), Zielona Sowa (32,00 zł), Bright Minds (25,00 zł), Studio Domino (22,00 zł), Zielony Front (18,00 zł), Łódzki Dom Kultury (15,00 zł), Kolporpress (14,00 zł), XXL Grupa Medialna (11,70 zł), Arsal (9,00 zł), Nikt Nic Nie Wie (6,00 zł). Stawkę zamyka Pasażer (5,00 zł).

Wśród 269 albumów zaledwie 24 zostały stworzone przez polskich twórców (nie liczę tu działających na zagranicznych rynkach), a z tego tylko 16 to były pozycje nowe (pozostałe to reprinty klasyków). Dochodzi do tego kilka zeszytów, o czym szczegółowo poniżej.

TM Semic, po zmianie nazwy na Fun Media, kontynuował samotne publikowanie dla kiosków amerykańskich zeszytów komiksowych (ukazało się ich 16) aż do września, gdy tego sposobu sprzedaży spróbowała również Mandragora. Dwa zeszyty tego drugiego wydawcy dopełniły sumy 18 tego typu pozycji. Jednak do puli zeszytów należy doliczyć jeszcze polskie: 18 reedycji Muzy, 2 pozycje Graficonu, 2 Kultury Gniewu i 1 Pasażera. To daje łącznie 41 zeszytów.

Komiksową ofertę (w formie czasopism) skierowaną do młodszych czytelników oprócz Egmontu prezentowała XXL Grupa Medialna, wydając łącznie zaledwie 3 pozycje. Egmont natomiast zalał rynek swoimi tytułami, wydając ich łącznie 79. To daje nam sumę łączną 82 pozycji.

Wydawanych jest obecnie 9 czasopism, z czego cztery publikuje wyłącznie komiksy polskie (Arena Komiks, P Lux, Produkt, Znakomiks), trzy głównie polskie (AQQ, KKK, Krakers), jedno głównie zagraniczne (Świat Komiksu) a jedno wyłacznie japońskie (MangaMix). Ukazało się łącznie 34 numery tych tytułów. Mimo zróżnicowych profili większość czasopism próbuje trafić do tego samego czytelnika, co stanowi poważny problem. Rozrost oferty albumowej jeszcze bardziej oddala czytelników od magazynów. Kupujący wolą raczej przeczytać darmową recenzję w Internecie, niż podobną opinię wydrukowaną ze sporym opóźnieniem w prasie. Warto przy okazji wspomnieć o magazynach nastawionych na szerszą tematykę. Od dłuższego czasu komiksem zajmuje się "Ślizg" i "Science Fiction", niedawno recenzje komiksów zagościły w "Przekroju" a pod koniec roku na rynku pojawiła się bydgoska "SFera", mocno nastawiona na pisanie o komiksach.

Debiutujący na rynku komiksowym Amber wykazał się jego nieznajomością nie tylko od strony doboru tytułów. Najpierw w niespodziewany sposób podzielił "Gwiezdne wojny", przez co sztucznie podniósł ich cenę, by następnie zrezygnować z "superceny" i ustalić ceny na szokująco wysokim poziomie. Od zupełnie innej strony pokazała się Mandragora, proponując ceny adekwatne do bardzo wysokiej jakości edytorskiej swoich komiksów. Egmont, który bez wątpienia najlepiej zna rynek, wykazywał się czasem nonszalancją proponując niektóre ze swoich albumów za zbyt duże pieniądze. Na tym samym poziomie, co w zeszłym roku, swoje ceny utrzymał Motopol - Twój Komiks oraz Siedmioróg. Atrakcyjne ceny zaproponował również Podsiedlik-Raniowski i S-ka.

Podsumowania poszczególnych miesięcy roku znajdują się tutaj.

Podsumowanie obejmuje tylko te albumy, zeszyty i czasopisma, które pojawiły się w rubryce Ostatnio wydane w przeciągu całego roku. Z pewnością występują w nim pewne braki i uchybienia, ale są na tyle marginalne, że nie rzutują za bardzo na obraz całości. Tym niemniej czekam na uwagi.

[Jarek Obważanek]